آشنایی با نمادها و علائم اختصاری روی آداپتورها(1)

در این مقاله میخواهیم درباره ی آداپتور، انتخاب آداپتور و علائم مندرج روی آداپتور صحبت کنیم:
فعلا بطور خلاصه این پیش زمینه رو داشته باشین که:
عوض شدن و یا معکوس شدن قطب ها و ولتاژ بالاتر از ولتاژ مورد نیاز دستگاه، باعث آسیب رسوندن به دستگاهتون میشه.
عوض شدن و یا معکوس شدن قطب ها و ولتاژ پایین تر از ولتاژ مورد نیاز دستگاه، باعث آسیب رسوندن به سیم ها و یا آداپتور میشه. ولتاژ بالاتر و یا پایین تر از ولتاژ مورد نیاز دستگاه، شاید به دستگاه آسیب نرسونه، اما در آخر باعث میشه تا دستگاهتون اونطور که باید، کار نکنه.

معرفی و توضیح مختصر اصطلاحات الکتریکی:
هر یک از آداپتورهای AC/DC بطور مشخص برای یه جریان ورودی خاصی طراحی شده (معمولا استاندارد خروجی از پریز خونه  120 ولت برای کشورهای اروپایی و اکثر کشورهای آسیایی هم 220 ولت هست) و این جریان های ورودی AC رو به جریان های خروجی منظم DC تبدیل میکنه. به این ترتیب، هر دستگاه الکترونیکی بطور خاص برای پذیرش یه جریان ورودی DC خاص طراحی شده که البته جریان خروجی DC آداپتور باید با جریان ورودی DC دستگاه یکی باشه. مشخص کردن میزان جریان های خروجی و جریان های ورودی آداپتور و دستگاه هم، کار سختی نیست فقط کافیه روی نوشته های روی آداپتور دقت کنید جلوتر بهتون توضیح میدم.

پاورآداپتورها یجورایی شبیه غذای کنسرو شده هستن! بعضی از تولید کننده ها، اطلاعات زیادی رو، روی آداپتور میچسبونن، بعضی دیگه از تولید کننده ها هم تعداد کمی از اطلاعات رو بصورت جزئی و مختصر و مفید روی آداپتور درج میکنن و اگه روی آداپتور اطلاعاتی نوشته نشده باشه، بهتره برای استفاده از این آداپتور احتیاط کرد و محتاط بود!

اطلاعات و جزئیاتی که برای شما و دستگاه الکترونیکی شما مهمه، میزان ولتاژ و میزان جریان هستن. ( میدونین که واحد اندازه گیری ولتاژ = ولت (V) و واحد اندازه گیری جریان = آمپر (A)؛ واحد اندازه گیری مقاومت نیز = اهم (Ω) که البته مقاومت در آداپتورهای پاور کاربرد چندانی نداره.

برای متوجه شدن و درک بهتر این سه اصطلاح، اگه برق رو به عنوان آبی که داخل یه لوله جریان داره فرض کنین، فشار آب به عنوان ولتاژ، جریان آب نیز همونطور که از اسمش مشخصه، به عنوان جریان محسوب میشن، اندازه و سایز لوله هم اشاره داره به میزان مقاومت. تغییر هر یک از این سه متغیر، باعث افزایش یا کاهش برق ارسالی به دستگاهتون میشه. حتی جریان های خیلی کوچیک هم مهم و قابل توجه هستن، چون ممکنه باعث بشن دستگاه درست شارژ نشه و یا دستگاه اونطور که باید کار نکنه. جریان زیاد نیز باعث داغ کردن آداپتور میشه که همونطور که میدونید داغ شدن یا گرمای بیش از حد قطعات الکترونیکی میتونه از عمر مفید اونها کم کنه اما خوب گاهی واقعا کاریش نمیشه کرد!

مورد دیگه ای که باید بهش توجه شه، مورد قطبیت هست. برای جریان های مستقیم، یه قطب مثبت (+) و یه قطب منفی (-) وجود داره. برای اینکه یه آداپتور کار کنه، باید قطب مثبت با قطب منفی( یا بالعکس) در ارتباط باشه. جریان مستقیم، با توجه به طبیعتش، جریانی یکطرفه است و اگه سعی کنین تغییری رو تو این جریان ایجاد کنین، کارها حسابی بهم میریزه.
با افزایش جریان میتونین ولتاژ بیشتری دریافت کنین، اما عددی که مقدار ولت رو نشون میده، نمیتونه به تنهایی مناسب بودن آداپتور برای دستگاه رو تایید کنه.

 خواندن علائم مندرج روی آداپتور AC/DC :
اگه تولید کننده به اندازه ی کافی زرنگ باشه و ( یا به زور قانون) اطلاعاتی در باره ی جریان خروجی DC روی آداپتور درج کنه، باید بگیم که یجورایی خوش شانس هستین. حالا به قسمت پایین آداپتور (جایی که یه سری علائم و اطلاعات روش درج شده) نگاه بندازین و  دنبال کلمه ی OUTPUT بگردین. میبینین که مقدار عددی ولت و به دنبالش نماد ولتاژ DC ~ و بعد هم میزان یا مقدار جریان، نوشته شده.
 

 برای چک کردن ولتاژ، دنبال علامت + یا –  کنار ولتاژ باشین. یا دنبال یه دیاگرام که دو قطب مثبت و منفی رو نشون میده باشین. این دیاگرام معمولا شامل 3 تا دایره که دو طرفش علامت مثبت و منفی وجود داره. وسط این دیاگرام هم یه دایره یا حرف C وجود داره. اگه علامت + در سمت راست باشه یعنی آداپتور دارای قطب مثبت است.
 
ولی اگه علامت – در سمت راست باشه، یعنی آداپتور دارای قطب منفی است.
حالا ممکنه دنبال جریان ورودی DC باشین. معمولا ولتاژ ورودی  DC رو میشه در نزدیکی کانکتور DC مشاهده کرد.
ممکنه این اطلاعات مربوط به ولتاژ و جریان در جای دیگه ای از دستگاه، مثلا در پایین دستگاه یا داخل محفظه ی باتری و یا میتونین در دفترچه راهنمای دستگاه پیدا کنین.

یادآوری: جریان ورودی دستگاه، باید با خروجی آداپتور یکی باشه. این قانون برای قطبیت هم صدق میکنه. اگه دستگاه، جریان ورودی DC برابر با +12V / 5.4A داشته باشه، باید آداپتوری رو تهیه کنین کنین که دارای خروجی DC برابر با +12V / 5.4A داشته باشه. اگه آداپتورتون از مدل هایی است که در سطح جهان موجود هستن، مطمئن شین که دارای قطبیت و مقدار ولتاژ مناسب و استانداردی هستن.

برای مثال توی عکس زیر دقت کنید:
ورودی DC مانیتور LG مدل 20M37A توی عکس هم مشخصه :
19V 0.8 A که میبایست مناسب جریان ورودیش براش آداپتور تهیه بشه مثل عکس زیر:

اگر از آداپتور نا مناسب استفاده کنیم، چه اتفاقی میافتد؟
در حالت ایده آل شما باید ولتاژ، جریان و قطبیت یکسانی رو تو آداپتور و دستگاهتون داشته باشین. ولی اگه بطور تصادفی یا (بطور عمد!) از یه آداپتور نا مناسب استفاده کنیم، چه اتفاقی میفته؟ در بعضی مواقع، سری فیش آداپتور، با لپ تاپ ست نیست و کلا آداپتور به لپ تاپ وصل نمیشه. اما موارد زیادی هم وجود داره که آداپتور ناسازگار و نا مناسب میتونه به لپ تاپ وصل شه، که در این موارد، رخ دادن حالت های زیر انتظار میره:

قطبیت اشتباه: اگه قطبیت معکوس باشه، چند تا چیز میتونه اتفاق بیفته. البته اگه خوش شانس باشین و شانس بیارین، میتونه هیچ اتفاقی هم نیفته و هیچ آسیبی به دستگاهتون وارد نشه. ولی اگه بد شانسی بیارین، دستگاهتون آسیب میبینه. این وسط یه حالت خوش بینانه هم وجود داره. بعضی از لپ تاپ ها و سایر دستگاه ها دارای محافظ  هستن که در واقع یه فیوز است که در صورت استفاده از قطب اشتباه، میسوزه. که در اینصورت صدای ترکیدن رو میشنوین بعدشم از دستگاهتون دود بلند میشه!  ولی ممکنه دستگاه همچنان به کمک باتری کار کنه. برای درست کردن این وضعیت، باید فیوز رو عوض کنین و یا ببرین براتون تعمیرش کنن. خبر خوب اینه که مدار اصلی نسوخته چون بعد از سوختن فیوز جریان یا ولتاژ نامناسب ازش عبور نکرده!

البته ممکنه همیشه شانس باهاتون یار نباشه و برای چند میلی ثانیه ولتاژ قبل از سوختن فیوز عبور کنه و اون چند میلی ثانیه عبور جریان شدید ممکنه به لپ تاپ یا دستگاه مورد نظر حسابی خسارت وارد کنه و به بقیه قطعات هم آسیب بزنه.

ولتاژ خیلی پایین: اگه ولتاژ موجود در آداپتور از ولتاژ موجود در دستگاه پایین تر باشه ولی جریانشون یکی باشه، هر چند نا منظم، دستگاه ممکنه کار کنه. درست مثل این میمونه که فشار خون دستگاهمون اومده پایین!  تاثیری که ولتاژ پایین رو دستگاه میزاره، به پیچیدگی دستگاه هم بستگی داره. مثلا اسپیکر ممکنه سالم باشه ولی دیگه نمیشه صداش رو قوی تر کرد. دستگاه هایی با پیچیدگی بالا، تو این مواقع ضعیف تر میشن و حتی ممکنه در ولتاژ کم، خاموش بشن. معمولا ولتاژ پایین به دستگاه آسیب نمیرسونه و یا عمر دستگاه رو کم نمیکنه. (اگه واکمن های قدیمی رو یادتون باشه، با گذاشتن باتری نو، صدای خواننده خیلی خوب میومد! ولی وقتی که آخرای عمر باتری بود و باتری ولتاژ کمتری رو داشت، صدای خواننده خیلی ضعیف و آروم، یه چیزی شبیه اسلوموشن شنیده میشد!)

ولتاژ خیلی بالا: اگه آداپتور ولتاژ خیلی بالایی داشته باشه اما جریان در آداپتور و دستگاه یکی باشه، دستگاه ولتاژ بالا رو شناسایی میکنه و دستگاه خاموش میشه. اگه دستگاه خاموش نشه، و بکارش ادامه بده، در اینصورت دستگاه داغ میکنه و در نتیجه باعث کاهش عمر دستگاه و یا باعث زودتر خراب شدن دستگاه میشه.

بالا بودن جریان: اگه آداپتور دارای میزان ولتاژ مناسبی باشه،  اما مقدار جریان بیشتر از مقدار جریان مورد نیاز دستگاه باشه، نباید مشکلی پیش بیاد. مثلا اگه لپ تاپ شما، ورودی 19V / 5A DC رو داشته باشه ولی شما از آداپتور19V / 8A DC  استفاده کنین، لپ تاپ شما همچنان 19V مورد نیازش رو دریافت میکنه ولی تنها به 5A از جریان دسترسی خواهد داشت. تا زمانی که جریان موجود باشه، دستگاه کارش رو انجام میده و آداپتور مجبور خواهد شد که کمتر کار کنه.

پایین بودن جریان: اگه آداپتور ولتاژ مناسبی رو داشته باشه، ولی مقدار جریان موجود در آداپتور کمتر از جریان ورودی دستگاه باشه، ممکنه چند تا چیز اتفاق بیفته. دستگاه میتونه روشن بشه و جریان کمتری رو نسبت به جریانی که براش طراحی شده دریافت کنه که این خودش باعث داغ کردن آداپتور و خراب شدنش میشه. اتفاق دیگه ای که میتونه بیفته اینه که دستگاه ممکنه روشن بشه ولی آدابتور نتونه به کارش ادامه بده که باعث کاهش ولتاژ میشه. برای لپ تاپ هایی که با آداپتورهای با جریان کم کار میکنن، ممکنه با شارژ نشدن باتری مواجه بشین. در کل استفاده از آداپتورهای با جریان کم، ایده ی خوبی نیست چون باعث داغ کردن آداپتور میشن که اگه این روند ادامه دار باشه احتمال زیاد به سوختن آداپتور ختم خواهد شد. ( مثلا اگه جریان آداپتور کمتر از جریان ورودی لپ تاپ باشه، و بخواین با لپ تاپ گیم با گرافیک بالا بزنین و یا کارهای سنگین انجام بدین، قطعا برای این کارها، دستگاه نیاز به جریان بیشتریه تا نیازش رو برای اجرای گیم و ... برطرف کنه، ازاینرو دستگاه جریان بیشتری رو از آداپتور میکشه و آداپتور هم تامین جریان زیاد برای ورودی دستگاه از توانش خارجه و درنتیجه کم کم داغ میکنه و درنهایت هم خیلی شیک و مجلسی از آداپتور دود بلند میشه!)

گاهی وقتا ممکمنه لپ تاپ شما بیانگر جریان 8A باشه، اما در واقع تنها چیزی حدود 5A رو دریافت میکنه؛ یا برعکس، ممکنه آداپتور بیانگر  5A باشه ولی در حقیقت تا 8A رو میتونه تحمل کنه. برخی از آداپتورها و دستگاه ها دارای سوئیچینگ یا تشخیص ولتاژ و جریان هستند که خروجی را بسته به نیاز مورد نیاز تنظیم می کند.
نکته: آداپتورهایی که برای شارژ کردن، پورت USB دارن، اونقدر ها هم خطرناک نیستن! دستگاه های استاندارد USB دارای 5 Vdc و جریان  5 A و یا 500 mA میباشن که تنها برای شارژ کردن هستن. بیشتر  آداپتورهای USB دیواری، آداپتورهای 5V با جریان 5A هستن. آداپتور USB آیفون در شکل زیر، 5 V / 1 A است و نیازی نیست که نگران قضیه ی قطبیت و ولتاژ و جریان و ... باشین، چون همه چیزش استاندارده و تنها چیزی که میتونین نگرانش باشین فاکتور فرم و شکلشه! (مثلا میکرو، مینی یا استاندارد). علاوه بر این دستگاه های USB به قدری هوشمند هستن تا در صورت بروز کوچک ترین مشکلی، از کار متوقف شن که اگه همچین حالتی براتون پیش اومد، با پیام “Charging is not supported with this accessory” مواجه میشین.

 تا حالا فکر کردین که علائم و شکل و شمایلی که پشت آداپتور حک شدن، معنی و مفهومشون چیه؟ شاید هم اصلا به این علامت ها و هولوگرام ها دقت نکردین که همچین چیزایی زیر آداپتور هست که بیاین درموردش فکر هم بکنین! تو این مقاله به یه سری از این علائم و معنا و مفهومشون پرداختیم که امیدوارم براتون جالب باشه.

واژه نامه و تعاریفی که در پست بعدی براتون تهیه کردیم بهتون کمک میکنه تا وقتی که آداپتوری رو تهیه کردین و یا جای دیگه ای با این علامت ها مواجه شدین، اطلاعات کافی رو در مورد محصولی که تهیه کردین و در دست دارین، بدست بیارین. اساسا این نمادها بیانگر این هستن که دستگاه و محتویات داخلیش، مطابق با سیاست های مختلف مربوط به محیط زیست، شرایط تجارت بین المللی و با توجه به استانداردهای کیفیت، ساخته شدن.  دلیل زیاد بودن این علامت ها، در واقع زیاد بودن این مدل قوانینه که البته بیشتر این قوانین اعمال نمیشن و یا اینکه میانگین مصرف کننده ها خودشون رو درگیر این قوانین نمیکنن . البته با فهمیدن معنا و مفهوم این علائم و قوانین هم ضرری نمیکنین و نهایتش به اطلاعات آداپتور و دستگاهتون پی میبرین که چی به چیه. به هر حال این علائم رو براتون رمزگشایی کردیم و امیدوارم براتون جالب باشه.در پست بعدی هم همراه ما باشید.